Het aantal ouderen groeit en daarmee neemt ook de zorgvraag toe. Tegelijkertijd kampt Nederland met een tekort aan zorgmedewerkers. Als er niets verandert, koersen we rechtstreeks af op een zorgcrisis. De overheid kiest ervoor het aantal verpleeghuisplekken niet uit te breiden. Terecht. Want daar hebben we het personeel niet voor. In plaats daarvan kijkt men naar alternatieven zoals het opnieuw openen van verzorgingshuizen. Is dit wel een echte oplossing? Het tekort aan personeel in de zorg is nijpend. Prognoses wijzen op een tekort van 265.000 zorgmedewerkers in 2034. Dit betekent dat één op de vijf zorgbanen niet ingevuld kan worden. Deze cijfers houden geen rekening met de extra zorg die nodig is door de toenemende vergrijzing. Oplossen met arbeidsmigratie is niet haalbaar en wordt door het huidige kabinet ook niet gesteund. Politieke partijen zoals BBB en PVV pleiten ervoor om verzorgingshuizen terug te brengen. Dat klinkt aantrekkelijk, maar praktisch gezien biedt het weinig uitkomst. De bouw van nieuwe verzorgingshuizen kost tijd, vereist schaarse bouwlocaties en zal het personeelstekort vergroten. Ook financieel legt het bouwen van nieuwe zorginstellingen een groot beslag op beperkte middelen. Bovendien haal je ouderen uit hun sociale netwerk en wordt mantelzorg en ondersteuning door vrijwilligers beperkt.

Gelukkig is er ook een andere mogelijkheid, zoals GroenLinks-PvdA Kamerlid Elke Slagt laat zien in haar initiatiefnota Wijkgerichte zorg door zorgzame buurten, die 31 maart in de Kamer werd besproken. Hierin pleit zij voor lokale samenwerking tussen gemeenten, sociaal werk en zorgorganisaties, maar vooral: inwoners. Dit sluit aan bij het breed gedeelde gevoel van noaberschap, waarbij buurtbewoners naar elkaar omzien. Zo ontstaat een zorgzame gemeenschap. Zorgzame buurten zijn geen abstract idee: ons land telt al meer dan tweeduizend lokale bewonersinitiatieven op het gebied van zorg en welzijn. Austerlitz Zorgt, Zorgvrijstaat in Rotterdam-West en Buurtcoöperatie Apeldoorn-Zuid laten al jaren zien dat het werkt. De kracht van deze aanpak is dat ouderen, ook met dementie, heel lang zelfstandig kunnen blijven wonen in hun vertrouwde omgeving, met behulp van vrijwilligers, lokale voorzieningen – vaak in zelfbeheer – en professionele zorg waar nodig. Om meer zorgzame buurten door Nederland te realiseren, stelt de initiatiefnota voor om gemeenten de taak én het budget te geven om burgerinitiatieven actief te ondersteunen. Het kabinet heeft 600 miljoen beschikbaar voor veranderingen in de ouderenzorg. Wij stellen voor dit grotendeels te investeren in dementievriendelijke buurten met zorg in de wijk door huisartsen en wijkverpleegkundigen, direct of via gemeenten. Dat is niet alleen goedkoper, maar biedt ook een veel aantrekkelijker perspectief voor ouderen en hun omgeving dan het bouwen van nieuwe verzorgingshuizen.