Als er niets verandert in ons land, verdubbelen de uitgaven voor de ouderenzorg de komende vijftien jaar van 18 miljard euro naar zo’n 37 miljard per jaar. Een onhoudbare situatie volgens topambtenaren van verschillende ministeries vorig jaar in het rapport ’Niets doen is geen optie’. Niet alleen is het geld een probleem, ook speelt er een oplopend tekort aan zorgprofessionals.
Uit de Telegraaf:
Door Renate Curfs 11 okt. 2024in Gezondheid
Amsterdam – Kwetsbare ouderen krijgen steeds vaker eerst een training voordat ze thuiszorg ontvangen. Daarbij moeten ze zoveel mogelijk leren weer voor zichzelf te zorgen. Beter voor ouderen zelf, zeggen experts, maar ook voor de oplopende personeelstekorten in de zorg. „Zo kan de zorg voor de écht kwetsbare mensen behouden blijven.”
Sylvia Schlögl (70) oefent met wijkverpleegkundige Michelle Ernest. „Ik wilde niet afhankelijk zijn van anderen en voor mezelf kunnen zorgen.”
„Zullen we met de eerste oefening beginnen?”, vraagt de 26-jarige wijkverpleegkundige Michelle Ernest aan de alleenstaande Sylvia Schlögl (70) uit het Brabantse Steenbergen. Deze laatste staat moeizaam op uit de bruine fauteuil die midden in haar kleine, maar gezellig ingerichte woonkamer staat en schuifelt voorzichtig naar de badkamer.
’Ik wilde niet afhankelijk zijn’
Daar gaat ze zitten op een douchekruk. Enkele jaren nadat ze werd getroffen door een herseninfarct, brak Schlögl vorig jaar in korte tijd twee keer een heup bij een val thuis. Daarom kreeg ze enkele maanden dagelijks thuiszorg van Thuiszorgorganisatie West-Brabant (TWB) in Roosendaal. Ze werd geholpen bij het aankleden en douchen. Maar dat vond ze maar niets.
Wijkverpleegkundige Michelle Ernest: „Het komende jaar zal ze zich waarschijnlijk nog prima redden alleen thuis.”
„Ik wilde niet afhankelijk zijn van anderen”, zegt Schlögl. „Ik wilde voor mezelf kunnen zorgen.” Als TWB haar een training op maat aanbiedt die ervoor moet zorgen dat ze weer meer zelf kan, hapt ze direct toe. De daaropvolgende twaalf weken komt er twee keer per week iemand langs om met haar te oefenen. Zo trainen ze bijvoorbeeld met in en uit bed stappen.
Twee maanden geleden vond de laatste training plaats. Sindsdien heeft Schlögl geen thuiszorg meer nodig. Ze doet alles weer zelf. „Ik kan weer zelf opstaan, me aankleden en me wassen”, zegt ze stralend vanaf de douchekruk. Het komende jaar zal ze zich waarschijnlijk nog prima redden alleen thuis, zegt zorgprofessional Ernest. Mocht de situatie daarna veranderen, kan ze altijd bellen naar TWB. Dan wordt de situatie opnieuw beoordeeld.
Onhoudbare situatie
Steeds meer ouderenzorgorganisaties in ons land zetten de afgelopen twee jaar in op reablement: het trainen van kwetsbare ouderen om zoveel mogelijk weer zelf te kunnen. In Denemarken doen ze dat al sinds 2007 en daar bleek eerder al dat ruim zeventig procent van de senioren na zo’n training nog langere tijd voor zichzelf kan
Hard ingrijpen is daarom nodig om ervoor te zorgen dat de meest noodzakelijke zorg de komende jaren voor iedereen toegankelijk blijft. Daarbij kan de inzet van reablement een bijdrage leveren, stelt Actiz, brancheorganisatie in de zorg. „Dit moet eigenlijk voorafgaan aan de inzet van wijkverpleging of een indicatie voor de langdurige zorg”, zegt Mireille de Wee, bestuurder bij zorgorganisatie Mijzo en voorzitter van de Actiz kerngroep Wonen en Zorg. Het voorkomt volgens haar de inzet van zwaardere zorg. „En dat helpt de verpleeghuiszorg toegankelijk te houden voor de meest kwetsbare ouderen.”
’Noodzakelijk’
De afgelopen twee jaar heeft TWB al ruim 140 cliënten getraind, vertelt Evelyn Naalden, werkzaam bij de organisatie als projectleider ’Bewegen met aandacht’. Gemiddeld hadden zij in het jaar na de training vijftig uur minder zorg nodig. „Als we al onze nieuwe cliënten zo’n training geven, kunnen we op jaarbasis 143 fte vrijspelen.”
Volgens Naalden zijn dat allemaal professionals die hard nodig zijn om de zorg te kunnen blijven leveren aan de groeiende groep cliënten die het thuis zelf echt niet meer redt. Vanwege de behaalde resultaten biedt TWB vanaf januari alle nieuwe cliënten deze training aan. „Maar gemeenten en verzekeraars zijn vooralsnog niet bereid hiervoor structureel te betalen.”
Dat hoort Bram Wouterse, zorgeconoom aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, vaker. Meestal verstrekken partijen wel subsidie voor een pilot, vertelt hij. Maar daar houdt het dan op. „Het probleem is dat zowel gemeenten als verzekeraars wettelijk gezien alleen verantwoordelijk zijn voor het leveren van zorg”, zegt hij. „En niet voor het aanbieden van trainingen.”
Meer ruimte
Gemeenten en verzekeraars zouden van de overheid meer ruimte moeten krijgen, vindt hij, om preventieve zorg zoals reablement te kunnen financieren. „Als je kijkt naar de uitdagingen waar de zorg de komende tien jaar voor staat, is dat echt noodzakelijk.”
Zorgverzekeraars Nederland laat weten dat een preventieve training geen verzekerde zorg is. Die zit niet in het verzekerde pakket. Daarover beslist de overheid. De Vereniging Nederlandse Gemeenten stelt geen geld te hebben voor reablement omdat gemeenten dat ook niet krijgen vanuit het Rijk.
